Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συνηθέστερος επιθετικός καρκίνος στις γυναίκες και η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Συμπτώματα: Καρκίνος μαστού
Τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού είναι συνήθως μια διόγκωση στο στήθος ή τη μασχάλη.
Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Πόνο στις μασχάλες ή στο στήθος που δεν αλλάζει με τον μηνιαίο κύκλο
- Ερυθρότητα του δέρματος του μαστού, όπως ο φλοιός ενός πορτοκαλιού
- Εξάνθημα γύρω ή σε μία από τις θηλές
- Εκκένωση από μια θηλή, που πιθανώς περιέχει αίμα
- Βυθισμένη ή ανεστραμμένη θηλή
- Αλλαγή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού
- Απολέπιση του δέρματος στο στήθος ή στη θηλή
Οι περισσότερες διογκώσεις δεν είναι καρκίνος, αλλά οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση από ιατρό.
Αιτίες
Μετά την εφηβεία, το στήθος μιας γυναίκας αποτελείται από λίπος, συνδετικό ιστό και χιλιάδες λοβούς, μικροσκοπικούς αδένες που παράγουν γάλα για το θηλασμό. Μικροί σωλήνες ή αγωγοί μεταφέρουν το γάλα προς την θηλή.
Στον καρκίνο τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Είναι η υπερβολική κυτταρική ανάπτυξη που προκαλεί καρκίνο.
Ο καρκίνος του μαστού αρχίζει συνήθως στην εσωτερική επένδυση των αγωγών του γάλακτος ή των λοβών που τους τροφοδοτούν με γάλα. Από εκεί μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.
Παράγοντες κινδύνου
Η ακριβής αιτία παραμένει ασαφής, αλλά ορισμένοι παράγοντες κινδύνου τον καθιστούν πιο πιθανό.
1. Ηλικία
Ο κίνδυνος αυξάνεται με την ηλικία. Στα 20 χρόνια, η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του μαστού την επόμενη δεκαετία είναι 0,6% . Μέχρι την ηλικία των 70 ετών, ο αριθμός αυτός ανέρχεται στο 3,84%.
2. Γενετική
Εάν ένας στενός συγγενής έχει ή είχε καρκίνο του μαστού, ο κίνδυνος είναι υψηλότερος.
Οι γυναίκες που φέρουν τα γονίδια BRCA1 και BRCA2 έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, καρκίνου ωοθηκών ή και των δύο. Αυτά τα γονίδια μπορούν να κληρονομηθούν. Το TP53 είναι ένα άλλο γονίδιο που συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
3. Ιστορικό καρκίνου του μαστού
Οι γυναίκες που είχαν καρκίνο του μαστού πριν είναι πιο πιθανό να ξανακάνουν, σε σύγκριση με εκείνες που δεν έχουν ιστορικό της νόσου.
Η ύπαρξη ορισμένων τύπων καλοήθων ή μη καρκινικών όγκων μαστού αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου αργότερα.
5. Έκθεση οιστρογόνων και θηλασμός
Η έκθεση σε οιστρογόνα για μεγάλο χρονικό διάστημα φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε έναρξη των εμμήνων ρήσεων νωρίτερα ή την είσοδο στην εμμηνόπαυση αργότερα από το μέσο όρο. Μεταξύ αυτών των χρόνων, τα επίπεδα οιστρογόνων είναι υψηλότερα.
Ο θηλασμός, για περισσότερο από 1 χρόνο, φαίνεται να μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
6. Βάρος σώματος
Οι γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή εμφανίζουν παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, πιθανώς λόγω υψηλότερων επιπέδων οιστρογόνων. Η υψηλή πρόσληψη ζάχαρης μπορεί επίσης να είναι ένας παράγοντας.
7. Η κατανάλωση οινοπνεύματος
Η αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος φαίνεται να παίζει ρόλο. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερα από 3 ποτά την ημέρα έχουν 1,5 φορές υψηλότερο κίνδυνο.
8. Έκθεση σε ακτινοβολία
Η υποβολή σε θεραπεία ακτινοβολίας για καρκίνο άλλον από αυτόν του μαστού, αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού στο ίδιο άτομο αργότερα.
9. Θεραπείες ορμονών
Η ορμονοθεραπεία έχει συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού, λόγω των αυξημένων επιπέδων οιστρογόνων.
10. Επαγγελματικοί κίνδυνοι
Το 2012, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η έκθεση σε συγκεκριμένους καρκινογόνους και ενδοκρινικούς διαταράκτες, για παράδειγμα στον εργασιακό χώρο, θα μπορούσε να συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού.
Το 2007, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι οι νυκτερινές βάρδιες εργασίας θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, αλλά πιο πρόσφατη έρευνα καταλήγει ότι αυτό είναι απίθανο.
11. Ενθέματα και καρκίνος του μαστού
Οι γυναίκες με “ενθέματα” στήθους που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από τη νόσο και 25% υψηλότερες πιθανότητες διάγνωσης σε μεταγενέστερο στάδιο σε σύγκριση με τις γυναίκες χωρίς ενθέματα.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα ενθέματα μπορεί να καλύπτουν τον καρκίνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης ή επειδή τα ενθέματα επιφέρουν αλλαγές στον ιστό του μαστού. Απαιτείται περισσότερη έρευνα.
Στάδια
Ο καρκίνος ταξινομείται ανάλογα με το μέγεθος του όγκου και αν έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή σε άλλα μέρη του σώματος.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ταξινομηθεί ο καρκίνος του μαστού. Ένας τρόπος είναι από το στάδιο 0 έως το 4, αλλά αυτά μπορούν να χωριστούν σε επιμέρους στάδια.
Στάδιο 0: Μη διηθητικός καρκίνος (in situ)
Στάδιο 1: Στην αρχή αυτού του σταδίου, ο όγκος είναι μέχρι 2 εκατοστά και δεν έχει επηρεάσει λεμφαδένες
Στάδιο 2: Ο όγκος έχει μήκος 2 cm και έχει αρχίσει να εξαπλώνεται στους κοντινούς λεμφαδένες
Στάδιο 3: Ο όγκος έχει μήκος έως και 5 εκατοστά και μπορεί να έχει εξαπλωθεί σε ορισμένους λεμφαδένες
Στάδιο 4: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε μακρινά όργανα, ειδικά στα οστά, το ήπαρ, τον εγκέφαλο ή τους πνεύμονες
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται συχνά μετά από συστηματική εξέταση ή όταν μια γυναίκα επισκέπτεται τον γιατρό της, μετά την ανίχνευση συμπτωμάτων.
Ορισμένες διαγνωστικές εξετάσεις βοηθούν στην επιβεβαίωση της διάγνωσης.
Κλινική εξέταση
Ο γιατρός θα ελέγξει το στήθος της ασθενούς για διόγκωση και άλλα συμπτώματα.
Εξετάσεις απεικόνισης
Η μαστογραφία χρησιμοποιείται συνήθως για τον αρχικό προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού. Παράγει εικόνες που μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση όγκων ή ανωμαλιών.
Ο υπέρηχος μπορεί να βοηθήσει στη διαφοροποίηση μεταξύ μίας στερεάς μάζας ή μιας κύστης με υγρό.
Η μαγνητική τομογραφία που περιλαμβάνει την έγχυση σκιαγραφικού, μπορεί να δείξει πόσο έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος.
Βιοψία
Ένα δείγμα ιστού αφαιρείται χειρουργικά για εργαστηριακή ανάλυση. Αυτό μπορεί να δείξει εάν τα κύτταρα είναι καρκινικά και αν ναι, ποιος είναι ο τύπος του καρκίνου.
Η διάγνωση περιλαμβάνει επίσης τη σταδιοποίηση του καρκίνου, για να διαπιστωθεί:
- Το μέγεθος ενός όγκου
- Πόσο έχει εξαπλωθεί
- Αν έχει μετασταθεί σε λεμφαδένες ή έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος
Η σταδιοποίηση θα επηρεάσει τις πιθανότητες επιβίωσης και θα βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις καλύτερες επιλογές θεραπείας.
Θεραπευτική αγωγή
Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από:
- Το είδος του καρκίνου του μαστού
- Το στάδιο του καρκίνου
- Ευαισθησία στις ορμόνες
- Την ηλικία του ασθενούς, τη γενική υγεία και τις προτιμήσεις
Οι κύριες επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν:
- Ακτινοθεραπεία
- Χειρουργική επέμβαση
- Βιολογική θεραπεία ή στοχευμένη φαρμακευτική θεραπεία
- Ορμονοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία
Χειρουργική επέμβαση
Εάν απαιτείται χειρουργική επέμβαση, η επιλογή θα εξαρτηθεί από τη διάγνωση. Οι τύποι χειρουργικής επέμβασης περιλαμβάνουν:
Ογκεκτομή: Αυτό περιλαμβάνει την αφαίρεση του όγκου και μια μικρή ποσότητα υγιούς ιστού γύρω από αυτό. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξάπλωσης του καρκίνου. Μπορεί να είναι μια επιλογή αν ο όγκος είναι μικρός.
Μαστεκτομή: Η μαστεκτομή περιλαμβάνει την ολική αφαίρεση του μαστού, της θηλής και κάποιου δέρματος. Ο γιατρός θα κρίνει εάν είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες της μασχάλης (δείτε παρακάτω).
Βιοψία φρουρού λεμφαδένα: Αν ο καρκίνος του μαστού φθάσει σε ένα λεμφαδένα, μπορεί να εξαπλωθεί μέσω του λεμφικού συστήματος σε άλλα μέρη του σώματος. Εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα σε έναν λεμφαδένα που ονομάζεται φρουρός, ο ιατρός θα συστήσει την αφαίρεση πολλών λεμφογαγγλίων στην μασχάλη για να αποφευχθεί η εξάπλωση της νόσου.
Αποκατάσταση: Μετά την μαστεκτομή, ο χειρούργος (ή ο συνεργαζόμενος πλαστικός χειρουργός) μπορεί να κάνει ανακατασκευή του στήθους έτσι ώστε να μοιάζει με το άλλο. Αυτό μπορεί να γίνει αμέσως μετά την μαστεκτομή (έτσι όταν θα ξυπνήσει η γυναίκα θα έχει και πάλι στήθος) ή αργότερα (σε δεύτερο χρόνο). Μπορούν να χρησιμοποιήσουν εμφύτευμα στήθους (ενθέματα) ή ιστό από άλλο μέρος του σώματος του ασθενούς.
Οι ελεγχόμενες δόσεις ακτινοβολίας στοχεύουν στο να καταστραφούν τα καρκινικά κύτταρα του όγκου. Ένα άτομο μπορεί να υποβληθεί σε αυτήν περίπου ένα μήνα μετά τη χειρουργική επέμβαση, μαζί με τη χημειοθεραπεία. Χρησιμεύει για να σκοτώσει τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα. Ο τύπος του καρκίνου του μαστού θα υπαγορεύσει αν έχει ένδειξη η ακτινοθεραπεία και ποιος τύπος είναι ο πλέον κατάλληλος
Χημειοθεραπεία
Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει κυτταροτοξικά φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θανάτωση καρκινικών κυττάρων, εάν υπάρχει υψηλός κίνδυνος υποτροπής ή εξάπλωσης. Αυτό ονομάζεται ανοσοενισχυτική χημειοθεραπεία.
Εάν ο όγκος είναι μεγάλος, μπορεί να επιλέξει να χορηγήσει χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να συρρικνωθεί ο όγκος και να κάνει την αφαίρεσή του ευκολότερη.
Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε καρκίνο που έχει μετασταθεί ή εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος και μπορεί να μειώσει ορισμένα συμπτώματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα μεταγενέστερα στάδια.
Μπορεί επίσης να μειώσει την παραγωγή οιστρογόνων, καθώς τα οιστρογόνα μπορούν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ορισμένων καρκίνων του μαστού.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες της χημειοθεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ναυτία
- Έμετο
- Απώλεια της όρεξης
- Κούραση
- Πόνο στο στόμα
- Απώλεια μαλλιών
- Ελαφρώς υψηλότερη ευαισθησία σε λοιμώξεις
Ωστόσο, φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο πολλών από αυτές τις παρενέργειες.
Οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση συμπτωμάτων.
Πρόληψη
Δεν υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, αλλά ορισμένες αποφάσεις για τον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και άλλων μορφών καρκίνου.
Αυτά περιλαμβάνουν:
- Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ
- Υγιεινή διατροφή με άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά
- Αρκετή άσκηση
- Διατήρηση φυσιολογικού δείκτη μάζας σώματος
Δείτε εδώ: Αποκατάσταση Μαστού μετά από Μαστεκτομή: Τεχνικές, Ενδείξεις και Αντενδείξεις
