Η μετάγγιση αίματος είναι η παροχή πλήρους αίματος ή παραγωγων του, με σκοπό την αναπλήρωση τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Σήμερα πολλές φορές αντί για το πλήρες αίμα χορηγούνται τα παράγωγά του έτσι ώστε να γίνεται σωστή αξιοποίηση του αίματος και να δίδεται κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Έχουμε την άμεση μετάγγιση από τον δότη στον πάσχοντα, πλήρους αίματος (δεν εφαρμόζεται σήμερα) και την έμμεση μέθοδο.
Άλλη μέθοδος μετάγγισης είναι η αυτομετάγγιση
Η χορήγηση αίματος γίνεται ενδοφλέβια. Οι μεταγγίσεις αίματος είναι μερικές φορές απαραίτητες μετά από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβαση όπου προκαλείται μεγάλη απώλεια αίματος. Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται τακτικές μεταγγίσεις λόγω ιατρικών καταστάσεων.
Πριν από οποιαδήποτε μετάγγιση αίματος, οι εργαστηριακές εξετάσεις πρέπει να διασφαλίζουν ότι το αίμα του δότη είναι συμβατό με του αρρώστου.
Ποιος χρειάζεται Μετάγγιση Αίματος
Ορισμένες καταστάσεις που μπορεί να απαιτούν θεραπεία μετάγγισης περιλαμβάνουν:
- Αναιμία.
- Καρκίνος.
- Αιμοφιλία.
- Ομόζυγη Μεσογειακή αναιμία.
- Νεφρική Νόσος.
- Ηπατική νόσος.
- Σοβαρή λοίμωξη.
- Δρεπανοκυτταρική νόσος.
- Θρομβοπενία.
Τύποι αίματος
Έχουμε διαφορετικούς τύπους αίματος σύμφωνα με τα αντιγόνα στα κύτταρα του αίματος μας. Υπάρχουν τέσσερις κύριες ομάδες αίματος: O, A, B, και AB.
Υπάρχει μία ουσία που ονομάζεται Rh στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ακούτε τον τύπο αίματος που αναφέρεται ως Ο θετικός (Ο +) ή Β αρνητικός (Β-). Εάν είστε Rh θετικοί, μπορείτε να λάβετε είτε θετικό είτε αρνητικό αίμα. Εάν είστε Rh αρνητικός, μπορείτε να λάβετε μόνο Rh αρνητικό αίμα.
- Ο τύπος Ο- είναι ασφαλής για σχεδόν όλους να το λάβουν
- Τα άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ μπορούν να λάβουν σχεδόν από όλες τις άλλες
Συστατικά αίματος
Παρόλο που δεν έχουμε όλοι τον ίδιο τύπο αίματος, το αίμα αποτελείται από τα ίδια συστατικά. Το αίμα αποτελείται από στερεά και υγρά μέρη. Το στερεό μέρος περιέχει ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Τα ερυθροκύτταρα μεταφέρουν οξυγόνο. Τα λευκά αιμοσφαίρια βοηθούν στην καταπολέμηση της μόλυνσης. Τα αιμοπετάλια βοηθούν τον σχηματισμό θρόμβου αίματος.
Το υγρό μέρος ονομάζεται πλάσμα. Περιέχει νερό, πρωτεΐνες και άλατα.
Εάν λαμβάνετε θεραπεία μετάγγισης, μπορεί να χρειαστείτε μόνο ορισμένα μέρη αίματος. Για παράδειγμα, τα άτομα με δρεπανοκυτταρική νόσο μπορεί να χρειαστούν μόνο ερυθρά αιμοσφαίρια. Κάποιος με λευχαιμία μπορεί να χρειαστεί μεταγγίσεις αιμοπεταλίων.
Ποια προϋπόθεση υπάρχει για την μετάγγιση
Βασική προϋπόθεση για την μετάγγιση είναι ο καθορισμός :
- της ομάδας αίματος.
- του παράγοντα Rhesus.
Θα πρέπει του δότη και του δέκτη ( δηλ. αιμοδότη και αρρώστου) να είναι συμβατά.
Προετοιμασία για θεραπεία μετάγγισης
Μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές αν το αίμα του δότη και του ασθενούς δεν είναι συμβατό. Θα χρειαστεί μια απλή λήψη αίματος, μετά την οποία το δείγμα θα αποσταλεί για εργαστηριακές εξετάσεις. Βεβαιωθείτε ότι ενημερώσατε το γιατρό σας εάν είχατε αντιδράσεις σε προηγούμενη μετάγγιση αίματος.
Ενημερώστε το γιατρό σας εάν παίρνετε συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν σίδηρο.
Μπορεί να σας ζητηθεί να υπογράψετε έγγραφα που συναινούν στη θεραπεία μετάγγισης.
Διαδικασία θεραπείας μετάγγισης
Η θεραπεία μετάγγισης μπορεί να πραγματοποιηθεί σε νοσοκομείο ή οποιαδήποτε κλινική μπορεί να το υποστηρίξει. Αν δεν υπάρχει μόνιμος ενδοφλέβιος καθετήρας, μια γραμμή θα εισαχθεί σε ένα από τα αιμοφόρα αγγεία. Ο επαγγελματίας υγείας θα επιβεβαιώσει την ταυτότητά και θα ελέγξει το αίμα.
Μπορεί να χορηγηθεί ένα ήπιο φάρμακο, συνήθως παρακεταμόλη ή ακεταμινοφαίνη, για τη μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών. Λήψη των ζωτικών σημείων και παρακολούθηση.
Κίνδυνοι και παρενέργειες
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να χρησιμοποιείται συμβατό αίμα. Αν όχι, το ανοσοποιητικό σύστημα θα επιτεθεί στο αίμα του αρρώστου. Αυτό μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή του.
Αντίδραση μετάγγισης
Μερικοί άνθρωποι έχουν αντίδραση μετά τη μετάγγιση. Τα συμπτώματα είναι γενικά ήπια και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόνο στην πλάτη, το στήθος ή στους μύες.
- Κρυάδες.
- Βήχα.
- Πυρετό.
- Πονοκέφαλο.
- Κνησμό.
- Οίδημα.
Μπορεί να έχετε μια καθυστερημένη αντίδραση. Αυτό συμβαίνει όταν οι παρενέργειες εμφανίζονται ημέρες ή και εβδομάδες αργότερα. Μερικές φορές αυτό περιλαμβάνει τα σκουρόχρωμα ούρα.
Αναφέρετε αμέσως της ανεπιθύμητες ενέργειες στον γιατρό σας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα έχουν παρενέργειες.
Υπερφόρτωση σιδήρου
Η συνεχής θεραπεία μετάγγισης μπορεί να προκαλέσει υπερφόρτωση σιδήρου. Ο σίδηρος αποθηκεύεται στο ήπαρ, το πάγκρεας, τους ενδοκρινείς αδένες την καρδιά και μπορεί να βλάψει ζωτικά όργανα.
Εναλλακτικές λύσεις
Ενώ σήμερα δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για το ανθρώπινο αίμα, υπάρχουν μερικά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στην παραγωγή ορισμένων μερών του αίματος. Η ερυθροποιητίνη είναι ένα φάρμακο που βοηθά το σώμα να φτιάξει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτό μπορεί να μειώσει τη συχνότητα των μεταγγίσεων σε άτομα με χρόνιες παθήσεις που απαιτούν αυτή τη διαδικασία.
Κατά τη διάρκεια μίας χειρουργικής επέμβασης, οι χειρουργοί μπορούν να συλλέγουν και να επαναχρησιμοποιούν το αίμα που χάνει ο άρρωστος. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αυτομετάγγιση.
Μπορώ να γίνω αιμοδότης; Ποιοι εξαιρούνται;
Όλοι μπορούν να δίνουν αίμα εκτός από αρρώστους με:
- Αιμολυτικά νοσήματα.
- Καρδιολογικά προβλήματα.
- Φυματίωση.
- Σακχαρώδη διαβήτη.
- ηπατίτιδα B.
- Ηπατίτιδα C.
- HIV – AIDS.
- Σύφιλη.
- Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση.
- Αλλεργία.
- Λήψη φαρμάκων.
- Πρόσφατο εμβολιασμό.
- Πρόσφατο τατουάζ.
- Χρήση οινοπνευματωδών και ναρκωτικών ουσιών.
