Ο φόβος σας προστατεύει από τον κίνδυνο. Οι φοβίες όμως δεν έχουν να κάνουν με τον κίνδυνο. Πολλοί άνθρωποι έχουν μία φοβία – έναν έντονο, παράλογο φόβο όταν αντιμετωπίζουν μια συγκεκριμένη κατάσταση, δραστηριότητα ή αντικείμενο. Με μια φοβία, ίσως γνωρίζετε ότι το άγχος και ο φόβος σας δεν δικαιολογούνται, αλλά δεν μπορείτε να αποφύγετε το συναισθήμα. Και μπορούν να είναι τόσο έντονες που ουσιαστικά σας παραλύουν. Δείτε τι κάνει τους ανθρώπους να φοβούνται.
Τρία είδη φοβίας
Έχουν εντοπιστεί εκατοντάδες διαφορετικές φοβίες, συμπεριλαμβανομένης της φωτοφοβίας. Αλλά όταν μιλάμε για φοβίες, οι οποίες είναι ένα είδος διαταραχής άγχους, οι ειδικοί τις χωρίζουν σε τρεις κατηγορίες 1) αγοραφοβία – έντονο άγχος σε δημόσιους χώρους όπου η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη. 2) κοινωνική φοβία – φόβο και αποφυγή κοινωνικών περιστάσεων 3) συγκεκριμένη φοβία – ένας παράλογος φόβος συγκεκριμένων αντικειμένων ή καταστάσεων.
Αγοραφοβία
Η αγορά ήταν τόπος συνάντησης στην αρχαία Ελλάδα. Κάποιος με αγοραφοβία φοβάται μήπως παγιδευτεί σε δημόσιο χώρο ή σε τόπο όπως μια γέφυρα ή μια σειρά στην τράπεζα. Ο πραγματικός φόβος δεν μπορεί να ξεφύγει αν το άγχος γίνει πολύ υψηλό. Η αγοραφοβία επηρεάζει δύο φορές περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες.
Κοινωνική φοβία
Κάποιος με κοινωνική φοβία δεν είναι μόνο ντροπαλός. Αυτό το άτομο αισθάνεται ακραία αγωνία και φόβο για το πώς θα λειτουργήσει σε μια κοινωνική κατάσταση: Οι ενέργειές μου θα φαίνονται κατάλληλες για τους άλλους; Θα με καταλάβουν οι άλλοι ότι είμαι ανήσυχος; Θα σκεφτώ τις σωστές λέξεις όταν έρθει η ώρα να μιλήσω; Επειδή η κοινωνική φοβία συχνά οδηγεί στην αποφυγή της κοινωνικής επαφής, μπορεί να έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις και την επαγγελματική ζωή ενός ατόμου.
Κλειστοφοβία
Η κλειστοφοβία ένας φόβος να είναι μέσα σε κλειστούς χώρους. Ένα άτομο με κλειστοφοβία δεν μπορεί να μπει σε ανελκυστήρες ή να περάσει από σήραγγες χωρίς άγχος. Φοβούμενοι την ασφυξία ή την παγίδευση, θα αποφύγει τους στενούς χώρους και συχνά θα φροντίσει για το άνοιγμα των παραθύρων ή το κάθισμα κοντά στην έξοδο.
Ζωοφοβία
Ο φόβος των ζώων ή ζωοφοβία. Η ζωοφοβία είναι στην πραγματικότητα ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει μια ομάδα φοβιών που αφορούν συγκεκριμένα ζώα. Τέτοιες φοβίες συχνά αναπτύσσονται στην παιδική ηλικία και μερικές φορές συνεχίζουν καθώς το παιδί μεγαλώνει.
Βροντοφοβία
Η βροντοφοβία είναι ο φόβος της βροντής. Ακόμη και αν γνωρίζει πως δεν θα τον βλάψει, δεν θα βγει ποτέ από το σπίτι του αν έξω ρίχνει καταιγίδα. Μπορεί ακόμη και να κρύβεται σε εσωτερικούς χώρους κουλουριασμένος πίσω από έναν καναπέ.
Υψοφοβία
Η υψοφοβία είναι ένας υπερβολικός φόβος για τα ύψη και εκδηλώνεται ως έντονο άγχος. Ένα πρόσωπο θα μπορούσε να έχει μια κρίση απλά ανεβαίνοντας μια σκάλα. Μερικές φορές ο φόβος είναι τόσο μεγάλος που ένα άτομο δεν μπορεί να κινηθεί. Μια επίθεση άγχους μπορεί να καταστήσει εξαιρετικά δύσκολη την ασφαλή κάθοδο από οποιοδήποτε υψηλό μέρος προκάλεσε την κρίση.
Αεροφοβία: Φοβία των πτήσεων.
Κάποιος που έχει αεροφοβία φοβάται να πετάξει. Η φοβία γενικά αναπτύσσεται μετά από ένα άτομο που έχει μια τραυματική εμπειρία που εμπλέκει ένα αεροπλάνο, όπως περνώντας από ακραίες αναταράξεις ή παρατηρώντας ότι ένας άλλος επιβάτης έχει πάθει κρίση πανικού. Ακόμα και αφού ξεχαστεί το τραυματικό γεγονός, ο φόβος παραμένει και μπορεί να ενεργοποιηθεί ακόμη και κατά την παρακολούθηση ταινίας με αεροπλάνο στην τηλεόραση. Η υπνοθεραπεία χρησιμοποιείται συνήθως για τον εντοπισμό του αρχικού τραύματος και για τη θεραπεία αυτής της φοβίας.
Φόβια τραυματισμού (αίμα – βελόνες)
Υπάρχει ένα φάσμα φοβιών, ένεσης και τραυματισμών συμπεριλαμβανομένης της αιμοφοβίας (φόβος αίματος) και της τρυπανοφοβίας (φόβος για τη λήψη μιας ένεσης). Μερικοί άνθρωποι έχουν μια φοβία τραυματισμού, και άλλοι έχουν μια φοβία για επεμβατικές ιατρικές διαδικασίες. Αυτές οι φοβίες σχετίζονται με λιποθυμία.
Παραφυσικοί Φόβοι
Δεκατριοφοβία είναι ένας ανώμαλος φόβος για οτιδήποτε σχετίζεται με τον αριθμό 13. Εάν η σκέψη των φαντάσματων σας κάνει υπερβολικά ανήσυχους, μπορεί να έχετε φαντασμοφοβία. Και παρά το γεγονός ότι οι βρικόλακες δεν είναι πραγματικοί, κάποιοι φοβούνται τις νυχτερίδες. Η φοβία τους ονομάζεται chiroptophobia.
Εμετοφοβία
Η εμετοφοβία είναι ένας αφύσικος φόβος εμετού που ξεκινά συνήθως από νωρίς από κάποιο τραυματικό επεισόδιο. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει δει έναν συμμαθητή να κάνει εμετό στο κοινό ή να το έχει κάνει ο ίδιος. Το άγχος μπορεί να προκληθεί από σκέψεις για έμετο ή σκέψη κάποιου μέρους, όπως ένα νοσοκομείο, όπου ο εμετός είναι συχνό φαινόμενο. Όπως και με την αεροφοβία, η υπνοθεραπεία χρησιμοποιείται συνήθως σαν μέρος της θεραπείας.
Καρκινοφοβία: Ο φόβος του καρκίνου
Τα άτομα με καρκινοφοβία ζουν με έναν παράλογο φόβο ανάπτυξης καρκίνου. Κάθε σωματική ταλαιπωρία γίνεται ένα σημάδι για αυτούς οτι έχουν μια κακοήθη ανάπτυξη κάπου μέσα τους. Ένας πονοκέφαλος, για παράδειγμα, είναι ένα σημάδι για αυτούς οτι έχουν όγκο στον εγκέφαλο. Η γνωσιακή θεραπεία μπορεί να βοηθήσει κάποιον με καρκινοφοβία να ανακτήσει τον έλεγχο της ζωής του.
Φοβίες από το νέο στο παλιό
Κάποιος που φοβάται κάτι καινούργιο έχει νεοφοβία. Και κάποιος που φοβάται ότι μεγαλώνει ή φοβάται τους ηλικιωμένους έχει γεροντοφοβία. Κάποιος με οδοντιατροφοβία θα αλλάξει τον δρόμο του για να αποφύγει να περάσει από οδοντίατρο. Και ένα σπαραγγοφοβικό άτομο θα πανικοβληθεί από ένα πιάτο σπαραγγιών!
Ζωτικές επιπτώσεις των φοβιών
Οι φοβίες προκαλούν στους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους για να αποφύγουν το αντικείμενο του φόβου τους. Αλλά η ζωή τους επηρεάζεται επίσης από τις προσπάθειές τους να αποκρύψουν τη φοβία από τους άλλους. Μερικοί άνθρωποι με φοβίες αποκτούν προβλήματα με τους φίλους και την οικογένειά τους, αποτυγχάνουν στο σχολείο ή χάνουν τη δουλειά τους ενώ αγωνίζονται να τις αντιμετωπίσουν.
Φοβίες και αλκοόλ
Οι αλκοολικοί μπορούν να έχουν έως και 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από φοβία από όσους δεν είναι αλκοολικοί. Και τα φοβικά άτομα μπορεί να είναι δυο φορές πιο πιθανό να είναι εθισμένα στο αλκοόλ, όπως αυτά που δεν ήταν ποτέ φοβικά.
Μια οικογενειακή σύνδεση
Παρόλο που οι φοβίες μπορούν να επηρεαστούν από την κουλτούρα και προκαλούνται από γεγονότα της ζωής, τείνουν να είναι οικογενείς. Τα άμεσα μέλη της οικογένειας των ανθρώπων με φοβίες έχουν περίπου τριπλάσια πιθανότατα να αναπτύξουν κάποια φοβία από όσα δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό.
Θεραπεία Φοβιών
Η απευαισθητοποίηση είναι μια διαδικασία σταδιακής έκθεσης ενός ατόμου με φοβία σε περιστάσεις που μοιάζουν με αυτό που φοβάται. Με την πάροδο του χρόνου, ο φόβος μειώνεται καθώς το άτομο δημιουργεί αυτοπεποίθηση. Αυτό συχνά συνοδεύεται από ψυχοθεραπεία για να βοηθήσει το άτομο να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται και να αναπτύξει νέα πρότυπα ανταπόκρισης σε καταστάσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν τα συναισθήματα που σχετίζονται με τη φοβία. Τα καλά νέα είναι ότι η θεραπεία βοηθά το 90% των ανθρώπων που την ακολουθούν.
