Η φυματίωση είναι μια λοίμωξη που προκαλείται από το μυκοβακτήριο της φυματίωσης (Mycobacterium tuberculosis) γνωστό και ως βάκιλος του Koch. Μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος, αλλά πιο συχνά προσβάλλει τους πνεύμονες. Η φυματίωση μεταδίδεται μέσω του αέρα όταν τα μολυσμένα άτομα βήχουν, φτερνίζονται ή φτύνουν. Το θετικό πλέον είναι ότι μπορεί να προληφθεί (με εμβολιασμό) και να θεραπευτεί!
Η φυματίωση είναι μια από τις παλαιότερες ασθένειες που γνωρίζει ο άνθρωπος. Πρωτοεμφανίστηκε περίπου πριν από 15.000 χρόνια και έχει συνδεθεί με την ανθρώπινη ιστορία και την ανθρώπινη πρόοδο. Η φυματίωση είναι μια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis. Η ασθένεια είναι εξαιρετικά μεταδοτική και μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο σε ένα άλλο μέσω της αέριας διαδικασίας.
Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος που την περιέγραψε με ακρίβεια το 460 π.χ. Στην Ιατρική του, περιγράφει μια ασθένεια που προκαλεί πυρετό, απώλεια βάρους και αιμόπτυση. Ονόμασε την ασθένεια “phtysis”, που σημαίνει “βήχας”. Πίστευε ότι η φυματίωση προκαλείται από μια ανισορροπία των υγρών του σώματος. Θεράπευε την ασθένεια με δίαιτες, φαρμακευτικά βότανα και ασκήσεις. Οι περιγραφές του Ιπποκράτη για την φυματίωση είναι πολύ ακριβείς και αντιστοιχούν σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα για την ασθένεια.
Δείτε εδώ: Παλιές θεραπείες για τη φυματίωση: Από τα σανατόρια στη σύγχρονη ιατρική
Στη συνέχεια, η ασθένεια εμφανίστηκε σε όλο τον κόσμο και έγινε ένα από τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα υγείας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το 1882, ο Robert Koch ανακάλυψε το βακτήριο που προκαλεί τη φυματίωση, το Mycobacterium tuberculosis και απέδειξε ότι αυτό είναι το αίτιο της ασθένειας.
- Συνολικά 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από φυματίωση το 2022 (συμπεριλαμβανομένων 167.000 ατόμων με HIV). Παγκοσμίως, είναι η δεύτερη θανατηφόρος λοίμωξη μετά τον COVID-19 (πάνω από τον HIV και το AIDS).
- Το 2022, υπολογίζεται ότι 10,6 εκατομμύρια άνθρωποι αρρώστησαν από φυματίωση παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων 5,8 εκατομμυρίων ανδρών, 3,5 εκατομμυρίων γυναικών και 1,3 εκατομμυρίων παιδιών. Η φυματίωση είναι παρούσα σε όλες τις χώρες και τις ηλικιακές ομάδες.
Εμβόλιο
Το εμβόλιο κατά της φυματίωσης ανακαλύφθηκε το 1921 από τους Albert Calmette και Camille Guérin. Το εμβόλιο ονομάστηκε Bacille Calmette-Guérin (BCG) και αποτελείται από εξασθενημένα στελέχη του βακτηρίου που προκαλεί τη φυματίωση στα βοοειδή. Το εμβόλιο BCG είναι το μόνο αποτελεσματικό εμβόλιο κατά της φυματίωσης. Η ανάπτυξη του εμβολίου BCG ήταν αποτέλεσμα πολλών ετών έρευνας και ανάπτυξης.
Το εμβόλιο κατά της φυματίωσης έφτασε στην Ελλάδα το 1927 και από το 1930 άρχισε να διατίθεται δωρεάν στο κοινό. Η αποδοχή του εμβολίου από τον ελληνικό πληθυσμό ήταν αρχικά χαμηλή, καθώς οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι το εμβόλιο ήταν επικίνδυνο και δεν είχε αποτελεσματικότητα. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η αποδοχή του εμβολίου αυξήθηκε και οι περισσότεροι Έλληνες άρχισαν να το δέχονται ως αποτελεσματικό μέσο πρόληψης της ασθένειας.
Δείτε εδώ: Αιμόπτυση: Πότε να ανησυχήσω; Τι είναι και τι το προκαλεί;
Τα πρώτα αποτελέσματα του εμβολίου κατά της φυματίωσης άρχισαν να εμφανίζονται στη δεκαετία του 1940, όταν οι πρώτες μελέτες έδειξαν ότι το εμβόλιο μπορούσε να μειώσει σημαντικά την εμφάνιση της ασθένειας στον πληθυσμό. Από τότε, το εμβόλιο κατά της φυματίωσης έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα από τα πιο αποτελεσματικά εμβόλια και έχει σώσει εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της φυματίωσης μπορεί να ποικίλουν, αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι:
- ‘Εντονος βήχας που διαρκεί τρεις εβδομάδες ή περισσότερο
- Πόνος στο στήθος
- Βήχας με αίμα ή πτύελα
- Κακουχία
- Εύκολη κόπωση
- Απώλεια βάρους
- Νυχτερινές εφιδρώσεις
- Πυρετός
Διάγνωση
Η διάγνωση είναι ενίοτε δύσκολη και ο γιατρός θα πρέπει να λάβει υπόψη του τόσο την κλινική εικόνα, όσο και αποτελέσματα κατάλληλων αιματολογικών και απεικονιστικών εξετάσεων. Πολύ χρήσιμη είναι η εξέταση των πτυέλων καθώς και βρογχικού εκπλύματος που λαμβάνεται με τη βρογχοσκόπηση.
Η διάγνωση της ενεργού φυματίωσης βασίζεται σε ακτινογραφία θώρακα, καθώς και σε μικροσκοπική εξέταση και μικροβιολογική καλλιέργεια των υγρών του σώματος. Η διάγνωση της λανθάνουσας φυματίωσης βασίζεται στη δερμοαντίδραση φυματίνης (TST) και σε εξετάσεις αίματος.
Θεραπεία της φυματίωσης
Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει συνδυασμό αντιβιοτικών. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της λοίμωξης. Η συνήθης θεραπεία διαρκεί από 6 έως 12 μήνες.
Ενδείξεις θεραπείας
Η θεραπεία ενδείκνυται για όλους τους ασθενείς με ενεργή φυματίωση. Η θεραπεία είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της λοίμωξης και την πρόληψη της μετάδοσης.
Αντιβιοτικά
Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της φυματίωσης περιλαμβάνουν τα εξής:
- Isoniazid (INH)
- Rifampicin (RMP)
- Pyrazinamide (PZA)
- Ethambutol (EMB)
- Η συνήθης θεραπεία περιλαμβάνει συνδυασμό INH, RMP και PZA. Το EMB προστίθεται στη θεραπεία εάν ο ασθενής έχει συμπτώματα φυματίωσης εκτός των πνευμόνων.
Διάρκεια θεραπείας
Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της λοίμωξης. Η συνήθης θεραπεία διαρκεί από 6 έως 12 μήνες.
Προληπτικά μέτρα
Η φυματίωση μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό. Το εμβόλιο BCG χορηγείται σε παιδιά ηλικίας 0-12 μηνών.
Παρενέργειες
Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μπορεί να έχουν παρενέργειες. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν τις εξής:
- Ναυτία
- Έμετο
- Διάρροια
- Κεφαλαλγία
- Μυϊκοί πόνοι
- Αϋπνία
Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα αντιβιοτικά για τη φυματίωση μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, όπως ηπατίτιδα, νεφρική βλάβη και νευροτοξικότητα.
Δείτε εδώ: Παλιές θεραπείες για τη φυματίωση: Από τα σανατόρια στη σύγχρονη ιατρική
Φυματίωση και εγκυμοσύνη
Η φυματίωση είναι μια σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη. Οι έγκυες γυναίκες που έχουν φυματίωση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές, όπως πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης και θάνατος του νεογνού.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “The Lancet” το 2016, περιελάμβανε 1.700 έγκυες γυναίκες με φυματίωση από 14 χώρες. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι έγκυες γυναίκες με φυματίωση είχαν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν πρόωρα, 2,3 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν νεογνά με χαμηλό βάρος γέννησης και 1,8 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν νεογνά που πέθαναν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή αμέσως μετά τη γέννηση.
Άλλες μελέτες που έχουν διεξαχθεί έχουν επίσης βρει παρόμοια αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “American Journal of Obstetrics and Gynecology” το 2015 έδειξε ότι οι έγκυες γυναίκες με φυματίωση είχαν 3,2 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν πρόωρα και 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν νεογνά με χαμηλό βάρος γέννησης.
Οι μηχανισμοί που συνδέουν τη φυματίωση με τις επιπλοκές της εγκυμοσύνης δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Ωστόσο, πιστεύεται ότι μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου και του πλακούντα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο τοκετό και χαμηλό βάρος γέννησης. Επιπλέον, η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στο σώμα, η οποία μπορεί να βλάψει το έμβρυο και να αυξήσει τον κίνδυνο επιπλοκών.
Παρακολούθηση
Οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τον γιατρό τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Ο γιατρός θα παρακολουθεί την ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία και θα αναζητήσει τυχόν παρενέργειες.
Πηγές
- Centers for Disease Control and Prevention. (2023, October 25). Tuberculosis. Retrieved from https://www.cdc.gov/tb/
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tuberculosis
- moh.gov.gr
Το παρόν κείμενο δημιουργήθηκε από την nosokoma247.gr, βασιζόμενο σε αξιόπιστες πηγές, με τη συνδρομή κειμενογράφου-διορθωτή και Τεχνητής Νοημοσύνης (AI). Η εταιρεία που δημιούργησε το φωτογραφικό υλικό έχει χορηγήσει άδεια εμπορικής χρήσης.
Επιπλέον, το κείμενο ελέγχθηκε από επαγγελματία υγείας. Σε περίπτωση αναπαραγωγής, οφείλετε να αναφέρετε την πηγή με ενεργό σύνδεσμο (link).
